Պլաուտիլա Նելլի
Պլաուտիլա Նելլին Plautilla Nelli | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | 1524 |
| Ծննդավայր | Ֆլորենցիա |
| Վախճանվել է | 1588 |
| Մահվան վայր | Ֆլորենցիա |
| Քաղաքացիություն | Իտալիա |
| Մասնագիտություն | նկարչուհի, religious sister և արվեստագետ |
| Թեմաներ | գեղանկարչություն |
 Plautilla Nelli Վիքիպահեստում | |
Քույր Պլաուտիլա Նելլին (անգլ.՝ Plautilla Nelli, 1524[3], Ֆլորենցիա, Ֆլորենցիայի Հանրապետություն - 1588[1][2], Ֆլորենցիա, Իտալիա), ինքնուս միանձնուհի - նկարչուհի էր և Ֆլորենցիայի Վերածննդի դարաշրջանի առաջին կին նկարչուհին[4]։ Նա Ֆլորենցիայի Պիացցա Սան Մարկո քաղաքում գտնվող Դոմինիկյան Սիենայի Սբ. Կատարինե եկեղեցում միանձնուհի էր։ Նրա վրա խոր ազդեցություն էր գործել Սավոնարոլայի ուսմունքը և Ֆրա Բարտոլոմեոյի գեղանկարչությունը[4]։
Կյանք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պուլիսենա Մարգերիտա Նելլին ծնվել է Ֆլորենցիա քաղաքում գտնվող Սան Ֆելիչե շրջանի հարուստ ընտանիքներից մեկում։ Նրա հայրը ՝ Պիերո դի Լուկա Նելլին, գործվածքների հաջողակ վաճառական էր, իսկ նրա նախնիները, ինչպես Մեդիչի տոհմը, ծագել էին Մուգելոյի տոսկանական դաշտավայրում[4]։ Ֆլորենցիայում, Սան Լորենցո շրջանում, Վիա դել Կանտո դե 'Նելլիում կա մի ժամանակակից փողոց, որն անվանակոչվել է իր ընտանիքի պատվին, իսկ Սան Լորենցոյի եկեղեցու մի հատված նրա ընտանեկան ծննդավայրն է[4]։
Նա միանձնուհի է դարձել տասնչորս տարեկան հասակում ՝ ստանալով Սուոր Պլաուտիլա անունը ՝ Սանտա Կատերինա դի Կաֆաջիոյի միաբանությունում; հետագայում նա երեք անգամ զբաղեցնում էր առաջնության ղեկավարի պաշտոնը։ Հաստատությունը ղեկավարում էին Սան Մարկոյի դոմինիկյան ֆրայաները ՝ Սավոնարոլայի գլխավորությամբ։ Այդ դարաշրջանում բոլոր կրթված աղջիկների մոտ կեսը տեղափոխվել են կուսանոցներ `օժիտի ծախսերից խուսափելու համար[5]։ Սավոնարոլայի քարոզները նպաստում էին կրոնավոր կանանց կողմից նվիրական նկարչությանը` ծուլությունից խուսափելու համար, ուստի կուսանոցը դարձավ միանձնուհի-նկարիչների կենտրոն[4]։ Նրա քույրը, նույնպես միանձնուհի ՝ Կոստանզան, (Սուոր Պետրոնիլան) գրել է Սավոնարոլայի կյանքը։
Նելլին շատ հովանավորների (այդ թվում ՝ կանանց) էր հավանում, աշխատում էր հիմնականում մեծ կտորներ և մանրանկարներ ստեղծելու ուղղությամբ։ XVI դարի արվեստի պատմաբան Ջորջո Վազարին գրել է. «Եվ ամբողջ Ֆլորենցիայի պարոնների տներում այնքան շատ նկարներ կան, որ անիմաստ կլինի փորձելը խոսել դրանցից յուրաքանչյուրի մասին»[6]։ Ֆրա Ստեֆանո Ռացին, XVI- դարի Դոմինիկյան Ֆրիարը, պատմաբան և Սավոնարոլիանոն (Սավոնարոլայի աշակերտ), Սանտա Կատերինայի երեք միանձնուհիների անվանակոչեց Պլաուտիլլա` Սուոր Պրուդենզա Կամբին, Սուոր Ագատա Տրաբալեսին, Սուոր Մարիա Ռուժիերին և երեք այլ աշակերտների ՝ որպես լրացում. Սուոր Վերոնիկային, Սուոր Դիոնիսիա Նիկոլինիին և նրա քույրը ՝ Սուոր Մարիա Անժելիկա Ռացիին։
Արվեստ և ոճ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Չնայած ինքնուս էր, նա արտատպել է մաներիստ նկարիչ Ագնոլո Բրոնցինոյի և Վերածննդի ժամանակաշրջանի ականավոր նկարիչ Անդրեա դել Սարտոյի ստեղծագործությունները։ Նրա ոգեշնչման հիմնական աղբյուրը Ֆրա Բորթոլոմեոյի աշխատանքների կրկնօրինակումից էր գալիս, ինչն էլ արտացոլում է դասականությունը` Սավոնարոլայի կողմից կիրառված գեղարվեստական տեսություններում։ Ֆրա Բարտոլոմեոն իր նկարները թողեց իր աշակերտ Ֆրա Պաոլինոյին, ով էլ իր հերթին թողեց դրանք Սանտա Կատերինա դա Սիենայի միաբանության[4] «նկարող մի միանձնուհի»[4]։ Նելլին իր նկարները ստորագրեց գրելով` իր անունը, ապա` «Աղոթիր նկարչուհու համար», հաստատելով իր դերը` չնայած սեռին[7] :
Նրա աշխատանքը տարբերվում էր իր վրա ազդեցություն գործած անձանց աշխատանքներից նրանով, որ նրա հերոսները զգացմունքային յուրահատուկ արտահայտություն ունեն[8] :Հեղինակ Ջեյն Ֆորտունը անդրադարձել է նրա «Ողբը՝ սրբերի հետ» նկարին[4] և նկարագրելով այն հետևյալ կերպ. «Քրիստոսի մահվան պատճառով տիրող վշտի մթնոլորտը, ինչը պատկերված է կարմիր աչքերի և կանանց տեսանելի արցունքների միջոցով»։ Նելլիի այդ նկարը, որն այժմ գտնվում է Ֆլորենցիայի Սան Մարկո թանգարանում, ոգեշնչել է մեկ այլ հեղինակի՝ Ջոնաթան Ք. Նելսոնին, որն էլ հեղինակել է «Վերածննդի դարաշրջանի Ֆլորենցիայի նկարչուհի-պրիորետան» աշխատությունը[9]։ Նելլիի աշխատությունների մեծ մասը լայնամասշտաբ է, ինչը ամենահազվադեպ հանդիպող նկարի տեսակն էր կնոջ համար այդ ժամանակաշրջանում</ref> Most of Nelli's works are large-scale, which was most uncommon for a woman to paint, in her era.[10] :
Նա այն սակավաթիվ նկարչուհիներից մեկն է, ում հիշատակում է Վազարին իր՝ «Առավել նշանակալի գեղանկարիչների, քանդակագործների և ճարտարապետների կյանքի նկարագրություններ» ստեղծագործության մեջ[11]։ Նրա աշխատանքները կրոնական ուղղվածության են` իր հերոսների դեմքին՝ վառ արտահայտված զգացմունքներով։ Նելլին բացարձակ չունի կրթություն և իր պատկերներում տղամարդիկ ունեն «կանացի հատկանիշներ», քանի որ իր կրոնական կոչումը իրեն թույլ չէր տալիս ուսումնասիրել մերկ տղամարդու մարմին[12]։
Ստեղծագործությունների ստեղծում, վերագտնում ու վերականգնում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նելլին հիմնականում ստեղծում էր նվիրական կտորներ, ինչպես օրինակ լայնամասշտաբ նկարներ, փայտե լունետներ, գրքերի նկարազարդումներ և գծանկարներ։ Նրա ստեղծագործություններից են՝ Ողբը՝ սրբերի հետ (Սան Մարկո թանգարանի մեծ սեղանատանը, վերականգնվել է 2006 թվականին), Սուրբ Կատարինեն ընդունում է Ստիգմատա և Սուրբ Դոմինիկն ընդունում է ողորմությունը, Վերջին ընթրիքը, որը գտնվում է Սան Սալվի թանգարանում, վերջիններս վերականգնվել են 2008 թվականին[13] : Նելլիիի Վշտահար Մադոննան, որը նույնպես գտնվում է Սան Սալվի թանգարանում, Ալեսանդրո Ալորիի նույնանման գործի կրկնօրինակն է[8] : Նրա Խաչելություն նկարը Ֆլորենցիայի մոտ գտնվող՝ Ցերտոզա դի Գալուզո մենաստանում է ցուցադրվել։ Վերջին ընթրիքը նկարը, որը գտնվում է Սուրբ Մարիա Նովելլա տաճարի փակ սեղանատանը, միակ աշխատանքն է, որ Նելլին ստորագրել է[8] : Նրա ինը աշխատանքները Ուֆֆիցիի տպագրության և գծագրերի բաժնում են վերականգնվել 2007 թվականին. դրանց մեջ են՝ Երիտասարդ կնոջ կիսանդրին, Երիտասարդի գլուխը և Ծնկած տղամարդը նկարները[12] : Հոգեգալուստը, որը գտնվում է Պերուջիայի Սան Դոմենիկո տաճարում, նրա մեկ այլ հանրահայտ ստեղծագործություն է, այդպիսին է նաև Ուֆֆիցիում պահպանված Սուրբ Ավետում և Սիենայի Սուրբ Կատարինե ստեղծագործությունները։
.jpg)
Նելլիի 1560-ականներին արված Վերջին ընթրիք նկարի կրկնօրինակումը, առաջինն է, որ արվել է կնոջ կողմից։ Վերջին ընթրիք նկարի թեմայի նկարներով աշխարհում ամենահարուստը Ֆլորենցիան է։ Սա Նելլիի ամենանշանակալից աշխատանքն է՝ իր չափի և թեմայի պատճառով. այն յոթ մետրանոց կտավի վրա է արվել։ Վերջին ընթրիք նկարի վերականգնումը տևեց մոտ չորս տարի[14] : Ապա այն ցուցադրության դրվեց 2019[15] Հոկտեմբերին՝ Ֆլորենցիայի ուրբ Մարիա Նովելլայի թանգարանում՝ Ալեսանդրո Ալորիի նկարի հարևանությամբ նույն թեմայով և նույն դարում ստեղծված։
Իր ժամանակաշրջանի համար Նելլիի աշխատանքները համարվում էին համաձակ ստեղծագործություններ, քանի որ դրանց մեծ մասը մանրանկարչություն էր, տեքստիլ ստեղծագործություն կամ փոքր քանդակներ պատրաստված տերակոտայից կամ փայտից։ Ստեղծելով և իր հետքը թողնելով՝ Ֆլորենցիայի ամենասիրված հոգևոր թեմաներով, ահռելի քանակությամբ աշխատանքների վրա, Նելլին հաջողությամբ հայտնվեց իր տղամարդ գործընկերների շարքում, ինչպիսիք են՝ Լեոնարդո դա Վինչին, Անդրելա դել Սարտոն և Դոմենիկո Գիրլանդայոն։ Ողբը՝ սրբերի հետի վերջին վերականգնման աշխատանքների հետ կապված՝ ավելի շատ հետազոտություններ սկսվեցին Նելլիի կյանքի և արվեստի վերաբերյալ[9] :
Վավերագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ողբը՝ սրբերի հետ նկարի վերականգնումը սրբերի հետ. Պլաուտիլա Նելլի. երեսունվեց րոպեանոց վավերագրական ֆիլմ է[8] Նելլիի կյանքի[12] և նրա ամենանշանակալի մասշտաբային նկարներից մեկի վերականգնման գործընթացի մասին։ Վավերագրական ֆիլմը, որն արտադրվել է 2007 թվականին Ֆլորենցիայի «Art Media Studio»- ի կողմից, մշակվել և ֆինանսավորվել է «The Advancing Women Artists Foundation»- ի հիմնադիր Ջեյն Ֆորտունի և Ֆլորենցիայի Կանացի արվեստի ազգային թանգարանի կոմիտեի կողմից[8] :
Այդ վավերագրական ֆիլմը ուսումնասիրում է նախանկարչական գծագրերը, որոնք առկա են մակերեսի տակ` օգտագործելով ռեֆլեկտոգրաֆիան[8] : Դրա օգնությամբ կարելի է վերականգնել նկարը՝ պաշտպանելով որդերից՝ թաքնծված փայտե տախտակի մեջ, և դարերի փոշուց ու կեղտից[8] : Վավերագրական ֆիլմի գլխավոր հերոսների թվում են թանգարանների ղեկավարներն ու արվեստի պահպանության մասնագետները, ինչպիսիք են` Սան Մարկոյի թանգարանի տնօրեն դոկտոր Մագնոլիա Սկուդյերին և նկարների վերականգնող Ֆլորենտին Ռոսելլա Լարին[8] : Նկարի վերականգնման աշխատանքներն ավարտվել են 2006 թվականի Հոկտեմբերին, իսկ ցուցադրումը՝ Ֆլորենցիայի Սան Մարկո թանգարանում, որտեղ այն ցուցադրված է սեղանատանը[16] : Իր եզրափակիչ խոսքում Սկուդիերին ասում է. «Այս վերականգնման շնորհիվ ոչ միայն ավելի հստակ կարող ենք տեսնել նկարի արտահայտչականությունը, այլև ավելի լավ կարող ենք պատկերացնել Պլաուտիլա Նելլիի կուսակրոն կյանքը և Ֆլորենցիայում անցկացրած ժամանակը[8][17] :
«PBS» հեռուստատեսային վավերագրական ֆիլմ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Էմմիի մրցանակակիր Անտեսանելի կանայք. Ֆլորենցիայի մոռացված նկարիչներ[18] PBS հեռուստատեսային վավերագրական ֆիլմը` (հունիս, 2013 թ.), հիմնված է դոկտոր Ջեյն Ֆորտունի համանուն գրքի վրա, ներկայացնում է մի հատված Սուոր Պլաուտիլա Նելլիի և Ողբը՝ սրբերի հետ նկարի վերականգնումը։ Հեռուստատեսային հատուկ ցուցադրության այս ֆիլմը լուսաբանում է կանանց` Ֆլորենցիայի թանգարաններում պահեստավորված հազարավոր աշխատանքները, հատուկ ընդգծելով քիչ հայտնի միանձնուհի-նկարչուհուն՝ որպես «Ֆլորենցիայի առաջին կին նկարիչ»[8] :
Նկարներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]-
Ողբը՝ սրբերի հետ -
Սուրբ Կատարինեն ընդունում է Ստիգմատա -
Սուրբ Դոմինիկն ընդունում է ողորմությունը -
Մայր Դոլորոսա -
Սիենայի Սուրբ Կատարինե -
Սուրբ Ավետում
Գծանկարներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]-
Երիտասարդ կնոջ կիսանդրին -
Երիտասարդի գլուխը -
Ծնկած տղամարդը
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Hayum, Andrée (Fall 2015). «Gendered Perceptions of Florentine Last Supper Frescoes, c. 1350–1490». Renaissance Quarterly. 68 (3): 1000–1001. doi:10.1086/683878. JSTOR 10.1086/683878.
- ↑ 1,0 1,1 Pulisena Nelli
- ↑ 2,0 2,1 MutualArt.com — 2008.
- ↑ RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 Fortune, Jane (2010). «3». Invisible Women: Forgotten Artists of Florence (English and Italian) (2. ed.). [Florence, Italy]: The Florentine Press. ISBN 9788890243455.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Moorhead, Joanna (2019 թ․ հոկտեմբերի 19). «Restored to glory: How a 16th-century nun regained her place in art history». The Observer (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0029-7712. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ Vasari, Giorgio. Lives of Painters, Sculptors and Architects (Vol. 1 ed.). New York: Everyman's Library.
- ↑ https://www.theguardian.com/artanddesign/2019/oct/19/renaissance-nun-regains-place-in-art-history-the-last-supper, Restored to glory: How a 16th-century nun regained her place in art history Confined to a monastery by her parents, Plautilla Nelli became one of the Renaissance's few female artists. Her forgotten masterpiece, The Last Supper, has now been resurrected
- ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 The Restoration of the Lamentation with Saints: Plautilla Nelli (Florence 1523-1588), Italy: Art Media Studio, 2007
- ↑ 9,0 9,1 Dabbs, Julia K. (Fall 2010). «Plautilla Nelli (1524—1588): The Painter-Prioress of Renaissance Florence by Jonathan K. Nelson». Early Modern Women. 5: 303–306. JSTOR 23541533.
- ↑ Falcone, L., Fortune, J. (2012). Art by Women in Florence: A Guide through Five Hundred Years. Florence, italy: The Florentine Press. էջ 8.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ Vasari, Giorgio (2006). The Lives of the Most Excellent Painters, Sculptors, and Architects (Pbk ed.). New York: Modern Library. ISBN 978-0-375-76036-5.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 Fortune, Jane; Linda Falcone (2010). «3: Pray for the Paintress [Suor Plautilla Nelli]». Invisible Women. Forgotten Artists of Florence (English and Italian) (2. ed.). Florence, Italy: The Florentine Press. ISBN 978-88-902434-5-5.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Lari, R. "The Restoration," in Cristina Acidini, etc., Orate Pro Pictora: Pray for the Paintress. Florence, Italy: The Florentine Press. էջ 6.
- ↑ Hayum, Andrée (2006 թ․ հունիս). «A Renaissance Audience Considered: The Nuns at S. Apollonia and Castagno's "Last Supper"». The Art Bulletin. 88 (2): 243–266. doi:10.1080/00043079.2006.10786289. JSTOR 25067244. S2CID 191461137.
- ↑ «After 450 Years in Storage, a Female Renaissance Master's 'Last Supper' Is Finally Unveiled in Florence». artnet News (ամերիկյան անգլերեն). 2019 թ․ հոկտեմբերի 17. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
- ↑ Fortune, Jane (2006 թ․ հոկտեմբերի 19). «Orate pro pictoria - Pray for the painter». The Florentine. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
- ↑ Scudieri, Magnolia. «Director of the San Marco Museum in Florence, Italy». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
- ↑ «Invisible Women wins the Emmy». 2013 թ․ հունիսի 7. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 2-ին.
- Original text mentioning her from 1568 edition with illustration of Properzia de' Rossi by Giorgio Vasari on Italian Wikisource
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մեդիաֆայլեր Paintings by Plautilla Nelli թեմայով Վիքիպահեստում:- Restoration of the Last Supper supported by the Advancing Women Artists Foundation Արխիվացված 2017-03-30 Wayback Machine
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պլաուտիլա Նելլի» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
